ΜΕΤΕΩΡΑ

 

 

Ιστορικό

Τα Μετέωρα αποτελούν, μετά το Άγιο Όρος, το μεγαλύτερο και με συνεχή παρουσία από την εποχή της εγκατάστασης των πρώτων ασκητών μέχρι σήμερα μοναστικό σύνολο στον ελλαδικό χώρο. Από τις ιστορικές μαρτυρίες συμπεραίνουμε ότι οι μονές των Μετεώρων ήταν στο σύνολό τους τριάντα. Από τις τριάντα αυτές μονές οι έξι λειτουργούν έως σήμερα και δέχονται πλήθος προσκυνητών. Υπάρχουν όμως και πολλά μικρότερα μοναστήρια εγκαταλελειμμένα. Τα περισσότερα από αυτά είχαν ιδρυθεί στον 14ο αι.

Η ονομασία Μετέωρα είναι νεότερη και δεν αναφέρεται από τους αρχαίους συγγραφείς. Το όνομά τους το οφείλουν στον Άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη, κτήτορα της μονής της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Μεγάλο Μετέωρο), ο οποίος ονόμασε έτσι τον «πλατύ λίθο›, στον οποίο ανέβηκε για πρώτη φορά το 1344. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, οι πρώτοι αναχωρητές εγκαταστάθηκαν στην περιοχή το 12 αι. Στα μέσα του 14ου αι. ο μοναχός Νείλος συγκέντρωσε τους μοναχούς που ζούσαν απομονωμένοι σε σπηλιές των βράχων, γύρω από την σκήτη της Δούπιανης οργανώνοντας έτσι τον μοναχισμό στα Μετέωρα.

Η κατάκτηση της Θεσσαλίας από τους Οθωμανούς Τούρκους (1393) και η βαθμιαία κατάρρευση και τελική πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας επέφεραν κατά το 15ο αι. μια κάμψη στη μοναστική ζωή των Μετεώρων.

Κατά το τελευταίο τέταρτο του 15ου αι. παρατηρείται μια ανάκαμψη, που σηματοδοτείται από τη ίδρυση της μονής της Αγίας Τριάδας (1475/76) και την τοιχογράφηση του παλαιού καθολικού του Μεγάλου Μετεώρου (1483). Η ακμή των Μετεώρων θα συντελεστεί τον επόμενο αιώνα, κατά τον οποίο ιδρύονται νέα μοναστήρια, ανεγείρονται νέα καθολικά και άλλα μοναστηριακά κτίσματα, τα περισσότερα από τα οποία κοσμούνται με εξαιρετικής τέχνης αγιογραφίες.

Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας στη Θεσσαλία (1393-1881) τα μετεωρίτικα μοναστήρια λειτούργησαν ως τόποι ελπίδας. Στις αρχές του 19ου αι. τα στρατεύματα του Αλή-Πασά, επέφεραν καταστροφές και λεηλασίες σε πολλά από αυτά (Μονή Υπαπαντής, Μονή Αγίου Δημητρίου κ. ά.).

Τα έξι επισκέψιμα μοναστήρια των Μετεώρων, είναι σήμερα αναστηλωμένα και με συντηρημένο στο μεγαλύτερο μέρος τους τον τοιχογραφικό τους διάκοσμο. Το 1989 η Unesco ενέγραψε τα Μετέωρα στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ως ένα ιδιαίτερης σημασίας πολιτιστικό και φυσικό αγαθό.

Το Γεωλογικό Φαινόμενο των Μετεώρων

Στην κεντρική Ελλάδα και συγκεκριμένα στο βορειοδυτικό τμήμα της Θεσσαλίας, ανάμεσα στα Χάσια Β.Α και την Πίνδο δυτικά, εκεί που τελειώνει η Θεσσαλική πεδιάδα, υψώνονται γιγάντιοι βράχοι που δημιουργούν ένα θέαμα μοναδικό ίσως στον κόσμο.
Πριν από 25-30 εκατομμύρια χρόνια μετά από γεωλογικές μεταβολές που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των αιώνων, ανυψώθηκε το κεντρικό τμήμα της σημερινής Ελλάδος και βυθίστηκε η περιοχή της Θεσσαλίας, η οποία αποτέλεσε μία λίμνη. Αργότερα δημιουργήθηκε το άνοιγμα των Τεμπών, με αποτέλεσμα τα νερά να χυθούν στο σημερινό Αιγαίο και να αποκαλυφθεί η θεσσαλική πεδιάδα.
Κατά την τριτογενή περίοδο στη διάρκεια των αλπικών πτυχώσεων, αποκόπηκαν οι συμπαγείς όγκοι των «βράχων» από την οροσειρά της Πίνδου που δημιουργήθηκε και με την πάροδο των αιώνων σχηματίσθηκε ανάμεσά τους η κοιλάδα του Πηνειού ποταμού.
Με τη συνεχή διάβρωση από τους ανέμους και τις βροχές, καθώς και από άλλες γεωλογικές μεταβολές, οι βράχοι αυτοί στο πέρασμα εκατομμυρίων ετών πήραν την σημερινή τους μορφή.
Στις κοιλότητες των βράχων, στις σχισμές τους και στις κορυφές τους βρήκαν προστασία οι άνθρωποι της περιοχής από τις επιδρομές διαφόρων κατακτητών που πέρασαν από την περιοχή.
Στους βράχους αυτούς βρήκαν καταφύγιο και αρκετοί τολμηροί ερημίτες και αναχωρητές οι οποίοι αναζητούσαν ψυχική ηρεμία, γαλήνη και με την προσευχή επιδίωκαν την χριστιανική τελειότητα.
 

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ή ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

Μονή του Αγίου Πνεύματος ή μονή των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ:
Θεωρείται η αρχαιότερη μονή των Μετεώρων. Βρίσκεται νοτιοανατολικά της μονής Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά. Ο Ν. Βέης ταυτίζει τη μονή με το «Στύλο Σταγών» στον οποίο έμεινε για λίγο ο Αθανάσιος ο Μετεωρίτης με το Γέροντά του Γρηγόριο, όταν ήρθαν από το Άγιον Όρος. Σώζεται μόνο ο ναΐσκος που είναι λαξευτός στο βράχο και στον οποίο σώζεται η λάρνακα-τάφος του κτήτορα. Απέναντι από το ναΐσκο σώζονται ερειπωμένα κελιά.

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΝΔΗΛΑ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

Μονή Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά:
Στα δυτικά του Βράχου του Αγίου Πνεύματος. Πιθανότατα κτίστηκε το 1367 από τον μοναχό Νείλο. Σώζεται μόνο ένας μικρός ναός λαξευμένος στο βράχο, που πρωτοκατοίκησε ο Αθανάσιος ο Μετεωρίτης. Από το ζωγραφικό διάκοσμο του ναού σώζονται οι παραστάσεις του Χριστού και του Αγίου Γεωργίου. Το 1966 η μονή καταστράφηκε από πυρκαγιά.

ΜΟΝΗ ΔΟΥΠΙΑΝΗ -ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

Η Δούπιανη, σήμερα ναός της Ζωοδόχου Πηγής:
Βρίσκεται βορειοδυτικά του Καστρακίου. Μικρή μονόχωρη βασιλική, στην οποία διακρίνονται δύο οικοδομικές φάσεις, η πρώτη του 12ου αι. και η δεύτερη του 1861. Πρόκειται για τη σκήτη των Σταγών-Δούπιανης, που ίδρυσε ο μοναχός Νείλος.

ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

Μονή της Υπαπαντής:
Βασιλική μονόκλιτη σταυρεπίστεγη με τοιχογραφίες του 1367 στον κυρίως ναό και του 1784 στο νάρθηκα. Εγκαταλείφθηκε το 1809 όταν τα στρατεύματα του Αλή Πασά συνέλαβαν τον τοπικό ήρωα Παπαθύμιο Βλαχάβα, κατέστρεψαν την μονή του Αγίου Δημητρίου που ήταν το καταφύγιο και στρατηγείο του και λίγο μετά συνέλαβαν τους ηγουμένους όλων των μονών των Μετεώρων και «βούλωσε τα μοναστήρια?.

ΜΟΝΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

Η γυναικεία μονή του Αγίου Στεφάνου είναι χτισμένη στο νοτιότερο βράχο των Μετεώρων, πάνω ακριβώς από την πόλη της Καλαμπάκας. Σύμφωνα με την παράδοση ο βράχος κατοικήθηκε από το 1192, ενώ η μονή αναπτύχθηκε πλήρως το 14,ο αι. Κτήτορας της μονής θεωρείται ένας γόνος της οικογένειας των Καντακουζηνών, ο Αντώνιος. Δεύτερος κτήτορας και ανακαινιστής του αρχικού καθολικού της μονής, γύρω στα μέσα του 16ου αι. ήταν ο μοναχός Φιλόθεος. Το 1545 η μονή έγινε σταυροπηγιακή, προνόμιο που διατηρήθηκε για 200 χρόνια περίπου. Το σημερινό καθολικό της μονής που χρονολογείται, βάσει επιγραφής στα 1798, είναι αγιορείτικου τύπου και τιμάται στην μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους. Το παλιό καθολικό, ένας μονόχωρος ναός, που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Στέφανο χτίστηκε το 1350 και τοιχογραφήθηκε στα μέσα του 16ου αι.

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

Η μονή της Αγίας Τριάδος ιδρύθηκε από το μοναχό Δομέτιο το 1438 ή σύμφωνα με μια δεύτερη άποψη το 1476. Το καθολικό της μονής είναι ένας δικιόνιος σταυροειδής ναός με χαμηλό τρούλο με μεταγενέστερο νάρθηκα (1689). Οι τοιχογραφίες του νάρθηκα εκτελέστηκαν το 1692, ενώ του καθολικού στα 1741, καλύπτοντας όμως ένα παλαιότερο στρώμα τοιχογραφιών. Το λαξευτό στο βράχο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου είναι ένα κυκλικό ναΰδριο που βρίσκεται αριστερά, αμέσως μετά την είσοδο στη μονή. Χτίστηκε και αγιογραφήθηκε το 1682. Στη διάρκεια της κατοχής (1941-44) οι μοναχοί εκδιώχθηκαν και η μονή της Αγίας Τριάδος παρέμεινε έρημη έως το 1961. Το μοναστήρι ανακαινίστηκε το 1972. Παλιότερα η ανάβαση γινόταν με δίχτυ ή ανεμόσκαλα. Σήμερα στη μονή ανεβαίνει κανείς από μια λαξευμένη στο βράχο σκάλα που κατασκευάστηκε το 1925 ή με τον εναέριο μεταφορέα (τελεφερίκ) που κατασκευάστηκε το 1970.

ΜΟΝΗ ΒΑΡΛΑΑΜ ή ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

Η μονή των Αγίων Πάντων ή Βαρλαάμ είναι το δεύτερο μεγάλο μοναστήρι των Μετεώρων. Μετά την είσοδο ένας καμαροσκέπαστος διάδρομος οδηγεί τον επισκέπτη στη μικρή κλιμακωτή αυλή με τη θαυμάσια θέα. Στα ανατολικά βρίσκεται το νοσοκομείο με τον μικρό ναό των Αγίων Αναργύρων, στα βόρεια το καθολικό των Αγίων Πάντων, ο ξενώνας, κελιά, βοηθητικοί χώροι και ο πύργος για το βριζόνι και προς τα δυτικά το παλιό μαγειρείο, η τράπεζα, ο ναός των Τριών Ιεραρχών και κελιά. Το όνομα της μονής οφείλεται στον μοναχό Βαρλαάμ, ο οποίος ήταν ο πρώτος, το 1350, που ανέβηκε στο βράχο και έκτισε εκεί ένα μικρό ναό των Τριών Ιεραρχών και μερικά κελιά. Το 1518 εγκαταστάθηκαν στο βράχο, που στο μεταξύ είχε ερημωθεί, οι γιαννιώτες αδελφοί Νεκτάριος και Θεοφάνης που έκτισαν εκ νέου το ναό των Τριών Ιεραρχών και αργότερα τους ναούς των Αγίων Πάντων και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Το καθολικό που τιμάται στη μνήμη των Αγίων Πάντων είναι αγιορείτικου τύπου, κτίστηκε το 1541/42 και τοιχογραφήθηκε πιθανότατα από το Φράγκο Κατελάνο, το 1548. Ο νάρθηκας του καθολικού ιστορήθηκε στα 1566 από τους Θηβαίους αγιογράφους Γεώργιο ιερέα και σακελλάριο Θηβών και τον αδελφό του Φράγκο Κονταρή. Η ανάβαση στην ανδρική μονή των Αγίων Πάντων ή Βαρλαάμ γινόταν παλιότερα με τη βοήθεια τεσσάρων διαδοχικών ανεμόσκαλων, αργότερα με δίχτυ και σήμερα με τη λαξευμένη στο βράχο σκάλα που κατασκευάστηκε το 1923.

ΜΟΝΗ ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΤΕΩΡΟ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΤΕΩΡΟ  

Η ανδρική μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, που πιο συχνά αποκαλείται «Μεγάλο Μετέωρο», είναι κτισμένη στο δυτικό τμήμα των Μετεώρων, πάνω στο ψηλότερο και μεγαλύτερο βράχο, τον «Πλατύ Λίθο». Στα αριστερά της εισόδου στο Μεγάλο Μετέωρο βρίσκεται το ασκηταριό του Αγίου Αθανασίου του Μετεωρίτου. Τον 14ο αι. κτίστηκε από τον Αθανάσιο και συμπληρώθηκε από το μοναχό Ιωάσαφ, πρώην πρίγκηπα και γιό του Σέρβου βασιλιά Συμεών Ούρεση, το ιερό του σημερινού καθολικού που αποτελούσε και το παλαιό καθολικό της μονής. Το παλιό αυτό καθολικό αγιογραφήθηκε το 1483. Στα 1544/45 κτίστηκε το σημερινό καθολικό, που ακολουθεί το γνωστό αρχιτεκτονικό αθωνίτικο τύπο, και το οποίο συμπεριέλαβε το παλαιό καθολικό. Το νέο καθολικό τοιχογραφήθηκε στα 1552, πιθανότατα από το ζωγράφο Ζώρζη. Στο μοναστήρι υπάρχει επίσης τράπεζα, μαγειρείο και νοσοκομείο το οποίο αναστηλώθηκε τα τελευταία χρόνια. Η ανάβαση γινόταν με ανεμόσκαλα ή με δίχτυ. Το 1923 κατασκευάστηκαν στον βράχο μια σήραγγα και λαξευτά σκαλοπάτια που οδηγούν στη μονή.

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΑΣΜΕΝΟΣ ή ΑΝΑΠΑΥΣΑ - ΜΕΤΕΩΡΑ

 ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΑΣΜΕΝΟΣ ή ΑΝΑΠΑΥΣΑ

Η ανδρική μονή του Αγίου Νικολάου του Άσμενος ή Αναπαυσά είναι το πρώτο μοναστήρι που συναντά κανείς ακολουθώντας το δρόμο από το Καστράκι προς τα Μετέωρα. Επίσημοι κτήτορες της μονής θεωρούνται ο μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος (+1150) και ο Έξαρχος (Πρωτοσύγγελος) Σταγών Νικάνορας. Ο περιορισμένων διαστάσεων ναός, είναι ένας σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός του συνεπτυγμένου τύπου. Ο ζωγραφικός διάκοσμος του καθολικού εκτελέστηκε το 1527 από τον περίφημο κρητικό μοναχό και εκπρόσωπο της κρητικής Σχολής Θεοφάνη Στρελίτζα ή Μπαθά. Η αναστήλωση του μοναστηριού που λόγω της ερήμωσης είχε αρχίσει να καταρρέει άρχισε το 1960 ενώ η συντήρηση των τοιχογραφιών του το 1961.

ΜΟΝΗ ΡΟΥΣΑΝΟΥ ή ΑΡΣΑΝΗ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

ΜΟΝΗ ΑΡΣΑΝΗ -ΡΟΥΣΑΝΟΥ -ΜΕΤΕΩΡΑ 

 

 

Η μονή του Ρουσάνου ή Αρσάνη βρίσκεται πάνω στο δρόμο που οδηγεί από το Καστράκι στα Μετέωρα. Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες η μονή ιδρύθηκε το 1288 από τους μοναχούς Νικόδημο και Βενέδικτο, ωστόσο επικρατέστερη είναι η άποψη πως ιδρυτές της ήταν πρίν από το 1545 οι ηπειρώτες μοναχοί Μάξιμος και Ιωάσαφ. Το καθολικό, αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι ένας αγιορείτικου τύπου ναός, της παραλλαγής του δικιόνιου. Η αγιογράφηση του ναού έγινε το 1560/61. Στο μοναστηριακό συγκρότημα υπάρχει ένας ακόμη ναΐσκος, αφιερωμένος στην Αγία Βαρβάρα. Η μονή υπέστη αρκετές λεηλασίες και αρπαγές κειμηλίων και χειρογράφων κατά την περίοδο 1941-1944. Το 1986 εγκαταστάθηκε στη μονή γυναικεία αδελφότητα. Παλιότερα η ανάβαση στη μονή γινόταν με ανεμόσκαλες ή με κάποιες ξύλινες γέφυρες, αλλά το 1936 κατασκευάστηκαν οι δύο σταθερές γέφυρες που συνέδεσαν το μοναστήρι με τους άλλους μικρότερους βράχους. 

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ ΔΡΑΚΟΤΡΥΠΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Μονή Αγίας Τριάδας Δρακότρυπας

Σε υψόμετρο 800 μέτρων, σε μία πανέμορφη τοποθεσία των Αγράφων, με θέα τα βουνά Τύμπανο και Καραβούλια, νοτιοδυτικά της κοινότητας Δρακότρυπας, είναι κτισμένη η Ι. Μονή Αγίας Τριάδος, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία των Αγράφων.

Στη θέση όπου υπάρχει σήμερα η Μονή ήταν κτισμένο μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Προκόπιο, το οποίο όμως κάηκε, όπως μας πληροφορεί σχετική επιγραφή που αναγράφεται σε φορητή εικόνα της Αγίας Τριάδος, η οποία φυλάσσεται στο Μουσείο της Ι. Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος.

Η σημερινή Μονή είναι κτίσμα του 1758, όπως πληροφορούμαστε από σχετική επιγραφή που υπάρχει επάνω από τη θύρα του Ναού. Κατά το Πατριαρχικό Σιγγίλιο του Οικ. Πατριάρχου Παϊσίου Βʼ, υπήρξε Σταυροπηγιακή Μονή. Ανεγέρθηκε επί Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Σεραφείμ, Επισκόπου Φαναρίου και Νεοχωρίου Μακαρίου και Ηγουμένου Ιωσήφ Ιερομονάχου «και της συνοδείας αυτού».

Το Καθολικό είναι περικαλλής Ναός αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα, αθωνικού τύπου, με Νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Εντός του Νάρθηκος και επάνω από τη θύρα υπάρχει η εξής επιγραφή: «Υμίν δέδοται η των ουρανών βασιλεία, δείξατε ημίν τα καλά έργα και απολαύσετε τον μισθόν». Η αγιογράφηση του έγινε δια χειρός Θεοδώρου Ουρία από την Αγιά Λαρίσης, ενώ το υπερυψωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο φέρει τη χρονολογία ΑΨΜΑ (1744). Στη βόρεια πτέρυγα της Μονής υπήρχε μεγάλη βιβλιοθήκη. Σήμερα ελάχιστα από τα πολλά της βιβλία φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη του συλλόγου «Ανάπλαση» Δρακότρυπας.

Η Μονή Δρακότρυπας είχε σημαντική εθνική συμβολή κατά την Τουρκοκρατία. Υπήρξε καταφύγιο για πολλούς αγωνιστές του 1821, όπως του Γεωργίου Καραΐσκάκη. Κατά την παράδοση, όταν την επισκέφθηκε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, οι μοναχοί δεν τον δέχθηκαν, επειδή ίσως προέτρεπε τους κατοίκους της Δρακότρυπας, που κατασκεύαζαν σπαθιά, να τα πουλάνε μόνο στους Έλληνες. Ο Άγιος τότε τους καταράστηκε λέγοντας: «να βουλιάζετε, δεν αξίζετε να ζήσετε»! Έτσι, σε αυτό το γεγονός αποδίδονται οι διάφορες κατολισθήσεις που υπέστη κατά καιρούς το χωριό.

Η Μονή πανηγυρίζει τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος ενώ εκεί σήμερα εγκαταβιώνει διμελής γυναικεία αδελφότητα που μοχθεί για την αναδιοργάνωσή της.

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ ΜΟΡΦΟΒΟΥΝΙΟΥ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Μονή Αγίας Τριάδας Μορφοβουνίου

Όπως και το χωριό του Μορφοβουνίου έτσι και το μοναστήρι σκαρφαλωμένο στην πλαγιά ενός βουνού περιβάλλεται δυτικά από καστανόδασος, ενώ μπροστά του απλώνεται ολόκληρος ο Θεσσαλικός κάμπος.

Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Μορφοβουνίου. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 600μ. Ο ναός είναι αθωνίτικου τύπου, όπως οι περισσότερες Μονές της ευρύτερης περιοχής. Στις εισόδους του μοναστηριού θα δούμε λιθανάγλυφες παραστάσεις. Χτίστηκε το 1858 καθώς αναγράφεται και στην είσοδο της Μονής. Το 1943 το μεγαλύτερο τμήμα του μοναστηρίου πυρπόλησαν Ιταλοί κατακτητές. Από την καταστροφή αυτή γλύτωσε μόνο η εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές εργασίες συντήρησης της Μονής, η οποία γιορτάζει τη Δευτέρα της Πεντηκοστής. Την ημέρα του Αγ. Πνεύματος στον περίβολο της Ι. Μονής Αγίας Τριάδος πραγματοποιείται το ετήσιο αντάμωμα των απανταχού Μορφοβουνιωτών. Μετά τη λειτουργία και την αρτοκλασία στο προαύλιο της μονής προσφέρεται στους επισκέπτες πλιγούρι με κρέας και κρασί.

Γεωγραφικό πλάτος: 39° 21' 44.76"
Γεωγραφικό μήκος: 21° 45' 9.66"

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ ΟΞΥΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Μονή Αγίας Τριάδας Οξυάς

Βρίσκεται σε υψόμετρο 800μ., σε μία πανέμορφη τοποθεσία των Αγράφων, με θέα τα βουνά Τύμπανο και Καραβούλια, νοτιοδυτικά του χωριού Δρακότρυπα του Δήμου Μουζακίου. Η σημερινή Μονή είναι κτίσμα του 1758, στη θέση παλαιότερης Μονής. Το Καθολικό είναι περικαλλής ναός αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα, αθωνικού τύπου, με Νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Η αγιογράφησή του έγινε δια χειρός Θεοδώρου Ουρία από την Αγιά Λάρισας, ενώ το υπερυψωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο φέρει τη χρονολογία ΑΨΜΑ (1744).

Τα τελευταία χρόνια με τις γενναιόδωρες προσφορές και τη φροντίδα των κατοίκων του χωριού χτίστηκαν βοηθητικά οικήματα στα οποία διαμένουν δύο μοναχές που καταβάλλουν αξιόλογες προσπάθειες για την αναδιοργάνωσή της.
Κατά την Τουρκοκρατία πέρασαν από αυτό σπουδαίοι Έλληνες, υπήρξε καταφύγιο για πολλούς αγωνιστές του 1821, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο Γ. Καραϊσκάκης και ο Κοσμάς ο Αιτωλός. Κατά την παράδοση μάλιστα, ο Κοσμάς ο Αιτωλός καταράστηκε τους μοναχούς του μοναστηριού να βουλιάξουν, όταν αυτοί τον έδιωξαν, επειδή τους προέτρεπε να πουλούν σπαθιά μόνο στους Έλληνες. Ο τοπικός αυτός θρύλος εξηγούσε τις κατά καιρούς κατολισθήσεις στο χωριό. Της ίδιας εποχής με το μοναστήρι είναι και η εκκλησία του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου (1741). Η Μονή πανηγυρίζει τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος.

ΜΟΝΗ ΣΠΗΛΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΕΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Μονή Σπηλιάς

Στην πανέμορφη οροσειρά των Αγράφων της Πίνδου, κοντά στο χωριό Κουμπουριανά, μέσα σε δύσβατο τόπο, διακρίνουμε την Ι. Μονή Παναγίας Σπηλαιωτίσσης, αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Η Ιερά Μονή Σπηλιάς υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων. Είναι κτισμένη στην εξοχή ενός βράχου σε υψόμετρο 800μ. Ανάμεσα στις ελατοσκέπαστες πλαγιές μοιάζει με γαλάζια πέτρα ριγμένη στο πράσινο των Αγράφων και η θέα ψηλά από το δρόμο είναι εξαιρετική. Είναι σαν να έχει κρεμαστεί από τον απότομο βράχο και προκαλεί δέος στον προσκυνητή.

Η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες του 1821. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια στην Ιερά Μονή αφού η θέση της είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Η επαναστατική κυβέρνηση στα 1867 είχε την έδρα της στην Ιερά Μονή. Στο χώρο της συναντούμε δύο ναούς. Ο μικρότερος και παλαιότερος είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και ο μεγαλύτερος που είναι το καθολικό της Μονής τιμάται στη μνήμη της Ζωοδόχου Πηγής.

Ο μικρός ναός πρέπει να κτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και να τοιχογραφήθηκε στις αρχές του 17ου, ενώ το καθολικό κτίσθηκε στα 1738 και αγιογραφήθηκε λίγο αργότερα. Εκεί σήμερα διαμένει αδελφότητα μοναχών, η οποία αγωνίζεται με ζήλο για την επάνδρωση και την ανακαίνισή της. Αρωγός στο έργο του, ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Κύριλλος και πλήθος πιστών.

Γεωγραφικό πλάτος: 39° 16' 0.3612"
Γεωγραφικό μήκος: 21° 30' 45.039"

ΜΟΝΗ ΠΕΤΡΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ

Μονή Πέτρας

Η Μονή Πέτρας βρίσκεται τέσσερα περίπου χλμ. βορειοδυτικά του χωριού. Καταφύγι του δήμου Ιτάμου και συγκεκριμένα στο δρόμο που οδηγεί από το Καταφύγι στο συνοικισμό Άγιος Αθανάσιος του Λαμπερού. Το όνομα Της οφείλεται σ' έναν πολύ μεγάλο εκτεταμένο βράχο, που πέφτει απότομα μέσα στο πράσινο μιας μεγάλης δασικής έκτασης, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα ίσιωμα, πάνω στο όποιο είναι κτισμένο το Μοναστήρι. Στα πόδια σχεδόν αυτού του βράχου, ανατολικά, σχηματίζεται μια μεγάλη φυσική σπηλιά, πού μόνο στην είσοδο της υπάρχουν σημεία λάξευσης. Εκεί, κατά την παράδοση, βοσκοί της περιοχής αντίκρισαν την περίπτυστη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας Οδηγητρίας, έργο του Ευαγγελιστού Λουκά.

Η Μονή Πέτρας Καταφυγίου του 1553 είναι ένας εντυπωσιακός πετρόκτιστος ναός, στον οποίο οι τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 1625 έχουν συντηρηθεί με επιτυχία. Δίπλα από το καθολικό υπάρχουν τα απομεινάρια των 80 διώροφων κελιών και των υπόγειων αποθηκών που καταστράφηκαν το 1968.
Εκεί σήμερα διαμένει αδελφότητα μοναχών που έχει αναλάβει την ανακαίνισή της.

Γεωγραφικό πλάτος: 39° 16' 9.2994"
Γεωγραφικό μήκος: 21° 48' 40.4892"

ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΕΛΕΚΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Μονή Παναγίας Πελεκητής

Η Ι. Μονή Παναγίας Πελεκητής, επιβλητικό μεταβυζαντινό μνημείο, είναι κτισμένη επάνω σε ένα απότομο και υψηλό βράχωμα (1400μ.) της Πίνδου, ένα χλμ. βορειοδυτικά του χωριού Καρύτσα. Η παράδοση λέγει ότι το όνομα "Πελεκητή" οφείλεται στο ότι για να μπορέσει το Μοναστήρι να οικοδομηθεί στον σχεδόν κατακόρυφο βράχο, χρειάστηκε πρώτα να πελεκηθεί ο βράχος με ξύλινα εργαλεία ύστερα από υπόδειξη της Παναγίας, που παρουσιάστηκε στο όνειρο των μαστόρων λέγοντας: «Θα πελεκήσεις το βράχο με το κοπίδι και θα φτιάξεις μια εκκλησία την οποία θα ονομάσεις Παναγία Πελεκητή».

Η ίδρυση της Μονής άρχισε πιθανότατα στα τέλη του 15ου αιώνα από τον Πνευματικό Πορφύριο και ολοκληρώθηκε το 1529 στη σημερινή της μορφή από το Νέο Οσιομάρτυρα Δαμιανό, ο οποίος ιστορείται ως «κτίτωρ» σε δύο τοιχογραφίες της. Αποτελούμενη από δύο Ναούς και άλλα πολλά κτίσματα μοιάζει με αληθινό φρούριο. Αν μπει κάποιος σήμερα στο μοναστήρι θα δει τις μυστικές κρύπτες και καταπακτές που έχει, πράγμα που σημαίνει πως κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε σημείο συνάντησης κλεφτών και αρματολών.

Η Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής θεωρείται από τα πιο σπάνια θρησκευτικά μνημεία του 16ου αιώνα. Εδώ, μπορείτε να θαυμάσετε πολλά και σημαντικά κειμήλια όπως ιερά ευαγγέλια, χειρόγραφα, εκκλησιαστικά σκεύη και πολλά άλλα. Μην παραλείψετε να προσέξετε το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις τοιχογραφίες που κοσμούν το ναό. Η μονή γιορτάζει κάθε δεκαπενταύγουστο τη μνήμη της Θεοτόκου.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 24410 94747.

Γεωγραφικό πλάτος: 39° 15' 36.0786"
Γεωγραφικό μήκος: 21° 41' 18.3294"

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗΣ ΚΟΡΩΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Μονή Κορώνης

Το μοναστήρι πήρε την ονομασία του από την τοποθεσία που βρίσκεται, σαν Κορώνα δηλαδή, αγναντεύοντας από ψηλά τον εύφορο κάμπο της Θεσσαλικής γης από ύψος 800μ. περίπου και βρίσκεται δίπλα στην ανατολική πλευρά της λίμνης Πλαστήρα. Η Μονή χτίστηκε από τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Κομνηνό Β’, στις αρχές του 12ου αιώνα, όταν βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Κορώνης.

Στην Ιερά Μονή, στα μέσα περίπου του 16ου αιώνα, έρχεται για να μονάσει ο Άγιος Σεραφείμ, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, ο οποίος υπέστη φρικτά βασανιστήρια και βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους, στις 4 Δεκεμβρίου του 1601, στην έδρα της επισκοπής του στο Φανάρι Καρδίτσας. Η τύχη του σώματος του είναι άγνωστη, η Αγία Κάρα του όμως φυλάσσεται στην Μονή Κορώνης, της οποίας παραμένει προστάτης και πολιούχος.

Η Μονή βρίσκεται δίπλα στο χωριό Μεσενικόλας, το οποίο απέχει 22χλμ. από την πόλη της Καρδίτσας.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 24410 22250